การสืบสานประเพณีบุญคูณลาน

หลังจากที่ครู นักเรียน และผู้ปกครอง ได้ร่วมกันจัดเตรียมงานทั้งจัดสถานที่ ร่วมกันห่อข้าวต้ม เตรียมสิ่งของต่างๆ ที่จำเป็นสำหรับบุญคูณลาน ก็มาถึงวันงานจริงๆ

ช่วงเช้าเป็นการตักบาตรข้าวสารอาหารแห้งของครู นักเรียน และผู้ปกครอง

หลังจากตักบาตรเสร็จแล้ว ก็เป็นพิธีทางศาสนา

เข้าสู่พิธีการสู่ขวัญข้าว

เมื่อเสร็จสิ้นพิธีแล้ว ครู นักเรียน และผู้ปกครองร่วมกันรับประทานอาหารอย่างพร้อมเพียง

ณ โรงเรียนลำปลายมาศพัฒนา

วันโฮมบุญคูณลาน

"มาตุ้มมาโฮมเอาบุญนำกันเด้อพี่น้อง" บรรยากาศวันโฮมกิจกรรมบุญคูณลานที่ผู้ปกครอง

โรงเรียนลำปลายมาศพัฒนาร่วมกันจัดขึ้นเพื่อเป็นการสืบสานประเพณีวัฒนธรรม

 ลูกหลานเรียนรู้จากรากเหง้าเกิดการเรียนรู้และเอื้ออารีย์ต่อกัน

ผู้ปกครองกำลังถ่ายทอดความรู้เกี่ยวกับการห่อข้าวต้มมัด ให้กับนักเรียน

 คุณครูชาวต่างชาติร่วมสืบสานประเพณีไทย

ครูต๋อย

ผญาบุญคูณลาน

                         เถิงเดือนยี่ประเพณีแต่โบราณ                             

                    ไทยอีสานโฮมตุ้มเฮ็ดบุญใหญ่

                    เหล่าชาวนาฮักแพงฮ่วมแฮงใจ                             

                    สืบตำนานสานต่อไว้สายใยบุญ

                        สายนทีเหือดแห้งแล้งนักหนา             

                   บุญผลาสร้างไว้บ่สาบสูญ

                   ธารน้ำใจไหลหลั่งโฮมงานบุญ                            

                   ฮ่วมเกื้อกูลบุญคูณลานสานไมตรี

                        ทั้งแก่เฒ่าสาวหนุ่มซุมลูกหลาน           

                   ช่วยเตรียมงานขันแข็งแบ่งหน้าที่

                   เช็ดใบตองเตรียมข้าวสารไม่รอรี                        

                   ห่อข้าวต้มวันนี้แสนครื้นเครง

                        รุ่นลูกหลานนอกกะลาร่วมเรียนรู้      

                  ได้คุณครูหลายท่านที่ห่อเก่ง

                  คนสองรุ่นได้พบปะเป็นกันเอง                          

                  ร่วมบรรเลงเพลงชีวิตกับผู้เฒ่า

                        คนเกิดก่อนก็หวังพึ่งคนเกิดหลัง        

                  หวังพลังคนรุ่นใหม่อย่างพวกเจ้า

                  อย่าไลล้างลืมสิ้นฮีตคองเก่า                                

                  สืบตำนานขานเล่ากันต่อไป

ผู้แต่ง : ครูต๋อม โรงเรียนลำปลายมาศพัฒนา   

บุญเดือนยี่ บุญคูณลาน

            เป็นการทำบุญขวัญข้าวที่นวดเสร็จและกองไว้แล้วในลานข้าว กำหนดทำในเดือนยี่จะเป็นข้างขึ้นหรือข้างแรมก็ได้ มูลเหตุที่จะมีการทำบุญชนิดนี้นั้นเนื่องจาก ผู้ใดทำนาได้ข้าวมาก ๆ ก่อนหาบหรือขนข้าวมาใส่ยุ้งฉางก็อยากจะทำบุญกุศล เพื่อเป็นสิริมงคลให้เพิ่มความมั่งมีศรีสุขแก่ตนและครอบครัวสืบไป ก่อนทำบุญคูณลาน มีประเพณีของชาวอีสาน บางแห่งบางอย่าง เรียกว่า ไปเอาหลัวเอาฟืน โดยชาวบ้านกำหนดเอาวันใดวันหนึ่งในเดือนยี่

            คำว่า"คูณลาน" หมายถึง เพิ่ม หรือทำให้มากขึ้น ส่วนคำว่า"ลาน" คือ สถานที่สำหรับนวดข้าว ซึ่งการนำข้าวที่นวดแล้วกองขึ้นให้สูง เรียกว่า "คูณลาน"
            ภายหลังเก็บเกี่ยวข้าวนาเสร็จแล้วพากันไปเอาหลัวเอาฟืนมาเตรียมไว้สำหรับก่อ ไฟหุงต้มอาหารบ้างใช้สำหรับก่อไฟ ผิงหนาวบ้าง สำหรับให้สาว ๆ ก่อไฟปั่นฝ้ายตามลานบ้านบ้าง (คำว่าหลัว หมายถึง ไม้ไผ่ที่ตายแล้ว เอามาใช้เป็นฟืน หมายถึงไม้แห้ง ที่มีแก่นแข็งทุกชนิด เพื่อใช้ทำฟืนก่อไฟโดยทั่วไป) มูลเหตุดั้งเดิมที่จะมีการทำบุญคูณลาน มีเรื่องเล่าว่า ครั้งพุทธศาสนา ของพระกัสสะปะมีชายสองคนพี่น้องทำ นาในที่เดียวกัน พอข้าวออกรวงเป็นน้ำนม น้องชายได้ชวนพี่ชายทำข้าว มธุปายาสถวายพระสงฆ์ แต่พี่ชายไม่เห็นชอบด้วย ทั้งสองพี่น้องจึงแบ่งนากันคนละส่วน เมื่อน้องชายได้เป็นเจ้าของที่นา ที่แบ่งกันแล้ว  ก็เอาข้าวในนาของตนทำทานถึง 9 ครั้ง คือเวลาข้าวเป็นน้ำนม 1 ครั้งเป็นข้าวเม่า 1 ครั้ง เก็บเกี่ยวข้าว 1 ครั้ง จักตอกมัด 1 ครั้ง มัดฟ่อน 1 ครั้ง กองในลาน 1 ครั้ง ทำเป็นลอม 1 ครั้ง เวลาฟาด 1 ครั้ง ขนใส่ยุ้งฉาง 1 ครั้ง และตั้งปณิธาน ปรารถนาให้สำเร็จเป็นพระอรหันต์ในอนาคต พอถึงพุทธศาสนาของพระสมณโคดมถึงได้เกิดเป็นโกณฑัญญะ ได้ออกบวชและ สำเร็จพระอรหันต์เป็นปฐมสาวก ได้ชื่อว่าอัญญาโกณฑัญญะ ส่วนพี่ชายได้ทำบุญเพียงครั้งเดียวเฉพาะตอนทำนาเสร็จแล้ว เมื่อถึงศาสนาพระสมณฅโคดมได้เกิดเป็นสุภัททปริพาชกได้สำเร็จอนาคามิผลเป็น พระอริยบุคคลองค์สุดท้าย ในพระพุทธศาสนา เนื่องจากอานิสงส์จากให้ข้าวเป็นทานน้อยกว่าน้องชาย ชาวอีสานเมื่อทราบอานิสงส์จากการทำบุญดังกล่าวจึงได้นิยมทำบุญคูณลาน ต่อ ๆ กันมา